Πίνακας Περιεχομένων

Εισαγωγή

---

Ι. Η πρόκληση της εθνικής στρατηγικής

• 1. Από το «εθνικό εκκρεμές» στην εθνική στρατηγική
• 2. Η αποτύπωση της περιόδου 1974-2006. Δεκατέσσερα κρίσιμα σημεία
• 3. Από το Ελσίνκι στο «νέο Ελσίνκι» - Υπάρχει momentum; - Ο ιστορικός χρόνος - Οι πολιτικές πρωτοβουλίες και η Χάγη
• 4. Η νέα φύση -και όχι απλώς φάση- του Κυπριακού

---

ΙΙ. Η πρόκληση της ευρωπαϊκής αμηχανίας

• 1. Το πρόβλημα της ευρωπαϊκής πολιτικής
• 2. Οι επιπτώσεις του «όχι». Από τη συζήτηση για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα στη συζήτηση για τις ευρωπαϊκές πολιτικές
• 3. Η Αριστερά έχει μία στρατηγική για την Ευρώπη;

---

ΙΙΙ. Η πρόκληση των θεσμών και της συνταγματικής αναθεώρησης: Δημοκρατική συμμετοχή, κράτος δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνία των πολιτών

• 1. Η πολιτική και κοινωνική σημασία του Συντάγματος: Κεκτημένα και επιδιώξεις
• 2. Αναθεώρηση για την κοινωνία και τον πολίτη
• 3. Σημεία συνταγματικής συναίνεσης: Σχέσεις κράτους και εκκλησίας - Εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης - Συμμετοχή της Βουλής στην επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης - Νέοι θεσμοί άμεσης δημοκρατίας - Ενίσχυση της αυτοδιοίκησης
• 4. Αναθεώρηση των σχέσεων κράτους και Εκκλησίας
• 5. Τι σημαίνει πολιτική ευθύνη;

---

IV. Η πρόκληση της αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης

• 1. Νέα οργανωτικά σχήματα αποκέντρωσης και αυτοδιοίκησης
• 2. Ένας νέος κώδικας σχέσεων κράτους - πολίτη
• 3. Η τοπική αυτοδιοίκηση και η κοινωνική πολιτική
• 4. Οι νέοι και η τοπική αυτοδιοίκηση

---

V. Η πρόκληση της παιδείας και της κοινωνίας της γνώσης

• 1. Κοινωνία Παιδείας
• 2. Η ανάγκη πολυτυπίας στα ΑΕΙ και η εισαγωγή σε αυτά
• 3. Η ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ και η αναθεώρηση του Συντάγματος
• 4. Βήματα απεγκλωβισμού στα ΑΕΙ - Έξι προτάσεις
• 5. Ατζέντα συμφωνίας στα ΑΕΙ
• 6. Πώς θα αλλάξει η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση;

---

VI. Η πρόκληση της διαφάνειας, της νομοθεσίας και της δικαιοσύνης

• 1. Η διαφάνεια ως υπόθεση της κοινωνίας των πολιτών
• 2. Το πρόβλημα της ελληνικής δικαιοσύνης έχει λύση
• 3. Η οργάνωση της συνταγματικής δικαιοσύνης
• 4. Ποιότητα νομοθεσίας, κοινωνική συναίνεση και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας

---

VII. Η πρόκληση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης - Το αναπτυξιακό κοινωνικό κράτος

• 1. Η σημασία του μοντέλου ανάπτυξης μιας ευρωπαϊκής χώρας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης
• 2. Υπάρχει τώρα ένα ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης; - Το ζήτημα του ευρωπαϊκού μοντέλου ανάπτυξης
• 3. Το αναπτυξιακό κοινωνικό κράτος
• 4. Όροι αναγκαίοι, αλλά όχι επαρκείς
• 5. Η διάρθρωση του ΑΕΠ και της απασχόλησης
• 6. Πόσο είναι πραγματικά το ΑΕΠ; - Η κρίσιμη σημασία των αληθινών αριθμών.
• 7. Προσδιορίζοντας τις προτεραιότητες της πραγματικής οικονομίας
• 8. Οι θεσμικές και πολιτικές προϋποθέσεις
• 9. Αναζητώντας πόρους για κοινωνική συνοχή και ανάπτυξης - Πόσα χρειάζονται;
• 10. Από πού; 4+4 προτάσεις φορολογικής πολιτικής

---

VIII. Η πρόκληση των μεταρρυθμίσεων

• 1. Τι επιβάλλει τις μεταρρυθμίσεις;
• 2. Καμιά μεταρρύθμιση δεν είναι ουδέτερη
• 3. Απλώς μεταρρυθμίσεις ή και πάλι «Αλλαγή»;
• 4. Από τον αμυντισμό στην ηγεμονία της ευρωπαϊκής κυβερνητικής αριστεράς
• 5. Οι πολλαπλές όψεις του κράτους
• 6. Τα μεταρρυθμιστικά διλήμματα και οι προτεινόμενες απαντήσεις

---

IX. Η πρόκληση της ανεργίας και της απασχόλησης

• 1. Η καταγραφή της κατάσταση - το στρατηγικό πλαίσιο
• 2. Είκοσι τρία μέτρα για μία ολοκληρωμένη πολιτική απασχόλησης
• 3. Μεταβιομηχανικό μοντέλο ανάπτυξης, ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος και ανεργία των νέων
• 4. Οι συλλογικές συμβάσεις, οι γενικοί κανονισμοί προσωπικού και η «μονιμότητα» στον ευρύτερο δημόσιο τομέα

---

Χ. Η πρόκληση της κοινωνικής ασφάλισης

• 1. Το κλίμα της δημόσιας συζήτησης για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος
• 2. Οι προϋποθέσεις ενός ουσιαστικού και υπεύθυνου διαλόγου
• 3. Θέσεις για τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης
• 4. Πρόσθετα θεσμικά μέτρα

---

ΧΙ. Η πρόκληση του εγγυημένου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης

• 1. Κενά και αντιφάσεις του κοινωνικού κράτους
• 2. Οι πολιτικές προτεραιότητες
• 3. Τρεις βασικοί στόχοι
• 4. Το εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης - Το πολιτικό πλαίσιο

---

ΧΙΙ. Η πρόκληση μιας νέας πολιτικής για την υγεία

• 1. Το πολιτικό πλαίσιο
• 2. Οι εννέα ειδικότεροι στόχοι μιας ολοκληρωμένης πολιτικής υγείας

---

Επίμετρο Ι. Η πρόκληση του μέλλοντος για τη Θεσσαλονίκη

---

Επίμετρο ΙΙ. Η σχέση ηθικής και πολιτικής

Διαβάστε ακόμα τα Βιβλία

Το «Ανοιχτό» Κόμμα
Τα Συλλογικά Πολιτικά Υποκείμενα Της Μεταβιομηχανικής Εποχής

Χ. Η πρόκληση της κοινωνικής ασφάλισης

4. Πρόσθετα θεσμικά μέτρα

Στο πλαίσιο αυτών των βασικών χαρακτηριστικών του ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είναι αναγκαίο να ληφθούν κατά προτεραιότητα, πέραν των προηγούμενων, και τα ακόλουθα πρόσθετα θεσμικά μέτρα:

1. Η ειλικρινής, ορθή και δίκαιη απεικόνιση των αναλογιστικών και οικονομικών δεδομένων του ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης με τον άμεσο λογιστικό διαχωρισμό των κατά κυριολεξία διανεμητικών πλευρών του συστήματος από τις κατά κυριολεξία προνοιακές (π.χ. αγροτικές συντάξεις παλαιού τύπου, ΕΚΑΣ, ελάχιστη σύνταξη ανασφάλιστου υπερήλικα, κατώτερες συντάξεις  στο μέτρο που δεν δικαιολογούνται από τα διανεμητικά δεδομένα κ.ο.κ.). Οι προνοιακές αυτές παροχές πρέπει να βαρύνουν απευθείας τον κρατικό προϋπολογισμό και την κοινωνική πολιτική του κράτους- όπως συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες-  και όχι τα αναλογιστικά και οικονομικά δεδομένα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Αυτό επιτρέπει την ορθότερη  συγκριτική αξιολόγηση του ελληνικού και των άλλων ευρωπαϊκών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ενώ μας επιτρέπει επίσης να εστιάσουμε την προσοχή μας στα προβλήματα του διανεμητικού συστήματος  και όχι στην υποκατάσταση άλλων μορφών κοινωνικής πολιτικής από το συνταξιοδοτικό σύστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα περίπου 9 δις. ευρώ της κρατικής επιχορήγησης προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τα 4,8 δις ευρώ (δηλαδή πέραν του 50%) αντιστοιχούν σε παροχές προνοιακού χαρακτήρα. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, συνεπώς, οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την κοινωνική ασφάλιση δεν είναι το 5% αλλά το 2,4% περίπου. Στις προνοιακές πολιτικές που πρέπει να χρηματοδοτούνται αυτοτελώς από ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο κοινωνικό κράτος, περιλαμβάνονται και οι παθητικές πολιτικές αντιμετώπισης της ανεργίας (π.χ. το καθεστώς εργαζομένων που βρίσκονται κοντα στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και έχουν αδυναμία απασχόλησης λόγω ιδιαίτερα δυσμενών τοπικών ή κλαδικών συνθηκών).
2. Στο πλαίσιο αυτό και προς την κατεύθυνση της Εθνικής Κατώτατης Σύνταξης, καίρια σημασία έχει η στοχευμένη επέμβαση για την αντιμετώπιση του φαινομένου της φτώχειας στον χώρο των χαμηλοσυνταξιούχων που δεν έχουν άλλα πραγματικά εισοδήματα, με στόχο την διασφάλιση για κάθε συνταξιούχο και το νοικοκυριό του ενός εγγυημένου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης. Κατά την ίδια λογική επείγουν στοχευμένες επεμβάσεις για να αντιμετωπιστούν οι περιπτώσεις εκείνες στις οποίες η χαμηλή ή η περιορισμένη σύνταξη ενός μέλους της οικογένειας καλύπτει ανάγκες διαβίωσης άλλων μελών του νοικοκυριού που βρίσκονται σε κατάσταση ανεργίας ή αεργίας ή τα χαμηλά εισοδήματα εργαζομένων μελών του νοικοκυριού. Ανάλογες στοχευμένες παρεμβάσεις είναι αναγκαίες, κυρίως, για τους μοναχικούς υπερήλικες, τους αναπήρους κ.ο.κ.
3. Η όσο γίνεται επωφελέστερη, ασφαλέστερη  και διαφανέστερη αξιοποίηση και διαχείριση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, με τις πλέον σύγχρονες χρηματοοικονομικές μεθόδους,  αρχής γενομένης από τα επικουρικά, με στόχο τις όσο γίνεται καλύτερες αποδόσεις τους, με δεδομένες τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του κράτους για την κανονική καταβολή των συντάξεων.
4. Η ενθάρρυνση πρωτοβουλιών για την ίδρυση ισχυρών επαγγελματικών ταμείων από τους κοινωνικούς εταίρους  στο πλαίσιο του διαλόγου τους και μιας Εθνικής Κοινωνικής Αναπτυξιακής Συμφωνίας που έχει πεδίο πολύ ευρύτερο του πεδίου των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
5. Η ριζική αλλαγή του τρόπου είσπραξης των εισφορών μέσω της ενοποίησης των μηχανισμών ελέγχου και της διαρκούς διασταύρωσης των στοιχείων με τους μηχανισμούς του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών (ΚΕΠΥΟ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των  εσόδων, αλλά και τη μείωση του κόστους διαχείρισης και λειτουργίας των ασφαλιστικών ταμείων, ενώ προετοιμάζεται έτσι το έδαφος για ένα υπολογισμό του ύψους των εισφορών πολύ πιο κοντά στα σημερινά δεδομένα της παραγωγικής βάσης της οικονομίας. Αυτό θα επιτρέψει να αντιμετωπισθεί η διαρθρωτική ανισότητα που υπάρχει μεταξύ αφενός μεν των επιχειρήσεων έντασης εργασίας αφετέρου δε των επιχειρήσεων έντασης κεφαλαίου, με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης.
6. Η δραστική αποθάρρυνση της αδήλωτης εργασίας και άρα της εισφοροδιαφυγής και της εισφοροαποφυγής, με ισχυρά  συνταξιοδοτικά και φορολογικά κίνητρα προς τους ασφαλισμένους προκειμένου αυτοί να έχουν μακρύτερο ασφαλιστικό βίο και να μην αρκούνται στις κατώτατες συντάξεις ούτε να συμβιβάζονται με τη μοίρα του χαμηλοσυνταξιούχου.
7. Η σύνδεση των κλάδων Υγείας των Ταμείων με τις δομές της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και το ολοκληρωμένο ΕΣΥ έτσι ώστε να επιτευχθεί  η ορθολογική και αποτελεσματική διαχείριση των δαπανών υγείας  των  ασφαλιστικών ταμείων προς όφελος των ασφαλισμένων.
8. Στο πλαίσιο των προβλέψεων των νόμων 3029/2002 και 3232/2003 είναι αναγκαίο να λειτουργήσει και να ολοκληρώσει σε τακτό χρονικό διάστημα το έργο της η Επιτροπή για την επαναξιολόγηση του καταλόγου των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων για τους νεοεισερχόμενους. Η επαναξιολόγηση αυτή πρέπει να ολοκληρωθεί με βάση τις σημερινές αντιλήψεις για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων, τις εξελίξεις στην τεχνολογία και τα νέα αντικείμενα απασχόλησης που έχουν εμφανιστεί.
9. Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να σταματήσει οριστικά η επαναλαμβανόμενη κατά διαστήματα σκανδαλολογική αμφισβήτηση των αναπηρικών συντάξεων, που προσβάλλει τους πραγματικά αναπήρους και θέτει σε συνολική αμφισβήτηση την επάρκεια του συνταξιοδοτικού μας συστήματος. Ο σαφής καθορισμός των δικαιούχων αναπηρικής σύνταξής και ο διακανονισμός της σύνταξης αυτής σε επίπεδα επαρκή για την αξιοπρεπή διαβίωση των πιστοποιημένων αναπήρων συνιστά απόλυτη προτεραιότητα και πρέπει να γίνει υπό τον έλεγχο της αρμόδιας διαρκούς επιτροπής της Βουλής. Η πλήρης «αντικειμενικοποίηση» των κριτηρίων και η ενοποίηση των σχετικών διαδικασιών για όλα τα ταμεία είναι ένα πρώτο αναγκαίο μέτρο προς την κατεύθυνση αυτή.

* Τα μέτρα αυτά σε συνδυασμό με όσα ήδη σημειώθηκαν, δηλαδή:

• τη συνεπή και συστηματική εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας
• την κανονική εκπλήρωση των νομοθετημένων υποχρεώσεων του κράτους προς τα ταμεία
• την αποφυγή ενεργειών που υπονομεύουν τα ταμεία
• την προώθηση της ενοποίησης των ταμείων
• την προώθηση των μέτρων διοικητικού, οργανωτικού και μηχανογραφικού εκσυγχρονισμού των ταμείων
• την εκπόνηση έγκυρων, επικαιροποιημένων και κυλιώμενων αναλογιστικών μελετών
• την ολοκλήρωση του έργου της επιτροπής για τα ΒΑΕ
• την εφαρμογή ενιαίων, σύγχρονων και διαφανών μεθόδων πιστοποίησης της αναπηρίας και απονομής της αναπηρικής σύνταξης

επιτρέπουν:

- να σταματήσει η ανεύθυνη και σκόπιμα κινδυνολογική προσέγγιση του ασφαλιστικού

- να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συστήματος μέχρι το 2032, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ν. 3029/2002

- να γίνουν οι αναγκαίες  διαρθρωτικές και λειτουργικές μεταβολές που θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος πέραν του 2032.

- να αποτυπωθούν σωστά και δίκαια τα οικονομικά και αναλογιστικά δεδομένα του ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης σε σύγκριση και με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

- να διασφαλιστεί η αυτοχρηματοδότηση του συστήματος πέραν της νομοθετικά προβλεπόμενης κρατικής συμμετοχής

- να αντιμετωπιστούν οι αδικίες, οι αντιφάσεις και οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις  του συστήματος

- να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις της αναγκαίας ευρείας κοινωνικής συναίνεσης που διασφαλίζεται μόνον όταν οι πολίτες έχουν αίσθημα δικαιοσύνης και ασφάλειας και συνδέονται με την πολιτεία με σχέση εμπιστοσύνης.